Laden Evenementen
Deel dit:
Share
Eugène Brands

Van 6 september 2025 t/m 4 januari 2026 presenteert museum van Bommel van Dam Mysterious Universe – Eugène Brands / Gabriel Lester. Deze tentoonstelling, een samenwerking tussen museum en gastcurator Eliane Odding, brengt twee generaties kunstenaars, Brands en Lester, bijeen. Beiden onderzoeken zij het mysterie van het universum: hoe verhouden wij ons hiertoe?

Eugène Brands (1913-2002) is een van Nederlands meest bekende en geliefde CoBrA-kunstenaars. Verwondering over de kosmos loopt als een rode draad door zijn werk. Met deze tentoonstelling presenteert museum van Bommel van Dam, in het bezit van een grote Brands-collectie, het eerste museale overzicht van diens kosmische schilderijen, assemblages en werken op papier. Hedendaags kunstenaar Gabriel Lester (1972) deelt Brands’ fascinatie voor het onzichtbare en onbekende. Speciaal voor deze gelegenheid ontwierp hij een meeslepend decor waarin je het werk van Brands als nooit tevoren beleeft. Mysterious Universe – Eugène Brands / Gabriel Lester is van toen en van nu. Het is een tentoonstelling die mensen van verschillende generaties bijeenbrengt in hun spirituele zoektocht naar antwoorden op grote vraagstukken.

Directeur Rieke Righolt: “Ook in onze tijd, en juist onder jongeren, is de fascinatie voor het bijna onvatbare perspectief van het heelal onverminderd groot. Deze tentoonstelling laat zien hoe deze diepgewortelde fascinatie in de kunst is verbeeld. Zij kantelt het perspectief van de bezoeker: van een intieme relatie met de sterren naar die onmetelijk grote ruimte om ons heen.”

Levenslange fascinatie voor de kosmos

Eugène Brands, een van de grote naoorlogse schilders van Nederland, ervoer zijn leven lang een mateloze fascinatie voor het heelal. Op 11-jarige leeftijd leerde hij op school dat de aarde een continu bewegende bol is in een oneindige kosmos. De dromerige en kinderlijke verwondering die dit bij hem opriep zien we in al zijn creatieve fasen terug – van zijn vroege CoBrA-periode tot zijn laatste gouaches. Voor Brands hing alles in het heelal met elkaar samen.

De tentoonstelling Mysterious Universe – Eugène Brands / Gabriel Lester omvat werk uit Brands’ gehele carrière: precieze potloodtekeningen uit de jaren veertig, beschilderde assemblages uit de jaren vijftig en zestig en monumentale abstracte kosmische landschappen uit de jaren zeventig en tachtig. Alles bij elkaar demonstreren ze zijn levenslange fascinatie voor het oneindige universum waarvan wij mensen slechts een piepklein deeltje zijn. Enkele hoogtepunten zijn werken als Vallende maan (1951) en The painter and the stars (1959), beide onderdeel van de collectie van museum van Bommel van Dam. Van historische betekenis is bijvoorbeeld Deep universe – first step on the moon (1969) – een doek van bijna drie meter breed, ontstaan nadat Brands ’s nachts de eerste maanlanding op tv had gevolgd.

Meeslepende totaalbeleving

Gabriel Lester, internationaal bekend om zijn lichtkunst, ruimtelijke installaties, films en projecten voor de openbare ruimte, deelt Brands’ nieuwsgierigheid naar de kosmos. Voor Mysterious Universe – Eugène Brands / Gabriel Lester creëerde hij een tentoonstellingservaring waarin kosmische schilderijen, lichtprojecties en ruimtelijke ingrepen versmelten tot een zinderende reis door het universum: van het oneindige zwart van het heelal naar een visuele uitbarsting van licht. Met zijn filmische gebruik van ruimte, licht en beweging weet hij de dromerige sfeer van Brands’ schilderijen als geen ander tot leven te brengen. Zo ontstaat een totaalbeleving waarin het perspectief van de bezoekers kantelt en aanleiding tot bezinning geeft.

Eliane Odding: “Lester ‘graaft’ in zijn monumentale sculpturen – net als een archeoloog – naar het onzichtbare en onbekende, of dat nu onder de aarde ligt of voorbij ons melkwegstelsel.”

Topstukken uit het hele land

Museum van Bommel van Dam heeft een bijzondere band met Eugène Brands: zijn werk maakte al deel uit van de oercollectie van oprichters Maarten en Reina van Bommel-van Dam. Inmiddels bezit het museum een van de belangrijkste Brands-collecties van Nederland. Deze sterke collectie vormt de basis voor de komende tentoonstelling. Topstukken uit andere musea, zoals Stedelijk Museum Schiedam, Museum Cobra, Stedelijk Museum Amsterdam en Museum het Valkhof en kunst uit particuliere collecties vormen een welkome aanvulling. Ook is er een nauwe samenwerking met Eugénie Brands, dochter van de kunstenaar; vele werken komen uit de familiecollectie.

Spirituele urgentie in het publieksprogramma

De tentoonstelling speelt in op een actuele behoefte aan spirituele duiding. Terwijl grote bedrijven en rijke individuen de ruimte proberen te koloniseren, zoeken veel jongvolwassenen hun heil in spiritualiteit, astrologie en eeuwenoude filosofieën. “In een wereld die steeds maar ingewikkelder wordt, kijken we naar het heelal in de hoop hier richting te vinden”, constateert het museum. Deze zoektocht naar het hogere en naar grip op het ongrijpbare is wat Eugène Brands en Gabriel Lester verbindt, ondanks de generaties die hen scheiden.

Deze thema’s komen ook terug in het diverse publieksprogramma van het museum. In lezingen, workshops en verdiepende activiteiten wordt de relatie tussen mens en kosmos verkend en ruimte gecreëerd voor zingeving. Het programma speelt in op actuele vormen van spiritualiteit, zoals de interesse in kristallen en cacaoceremonies, en brengt verschillende generaties samen om te praten over grote levensvragen en de zoektocht naar verbondenheid.

Meer informatie